ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΣΚΗΣΗ ΜΕ ΤΑ DVD ΤΗΣ ECOS-BABELS

1. Εισαγωγή

Τα DVD μεθοδολογίας που έχει δημιουργήσει η Ecos για τη Babels είναι ο καρπός μιας συλλογικής εργασίας που έγινε μέσα στα ακαδημαϊκά πλαίσια της Σχολής Μετάφρασης και Διερμηνείας του Πανεπιστημίου της Γρανάδας από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 και με πιο εντατικούς ρυθμούς κυρίως από το 2002. Αποτελεί τμήμα ενός σχεδίου Μεθοδολογίας για την Κατάρτιση Διερμηνέων που βασίζεται στη χρήση βιντεοσκοπημένου οπτικοακουστικού υλικού με κύριο στόχο τη μέγιστη δυνατή προσέγγιση της διδακτικής και μαθησιακής διαδικασίας σε αυτό που οι επαγγελματίες κάνουν στην καμπίνα. Οι διερμηνείς έρχονται καθημερινά αντιμέτωποι με ομιλητές με διάφορες προφορές (που μιλούν τη μητρική τους γλώσσα ή όχι), που μιλούν σε πολύ διαφορετικές ταχύτητες (από 80 έως 200 λέξεις το λεπτό), με διαφορετικούς τρόπους άρθρωσης, προφορικής παρουσίασης ή ανάγνωσης των παρεμβάσεών τους και σε καταστάσεις και πλαίσια επικοινωνίας που επίσης ποικίλουν πολύ (επιστημονικά συνέδρια, θεματικά φόρα, συνεντεύξεις τύπου, συνελεύσεις διεθνών οργανισμών, διασκέψεις με ειδικούς προσκεκλημένους, συναντήσεις εργασίας ή διαπραγματεύσεων και σεμινάρια, σύμφωνα με την ταξινόμηση του καθηγητή Διερμηνείας του Πανεπιστημίου της Βιέννης Franz Pöchhacker).

Έτσι, ο στόχος αυτής της μεθόδου εκμάθησης και του σχετικού κλάδου παιδαγωγικής έρευνας είναι η εξοικείωση του επίδοξου διερμηνέα με την τεράστια ποικιλομορφία του προφορικού λόγου και των επικοινωνιακών καταστάσεων ώστε να αποφευχθεί, στο μέτρο του δυνατού, η περίπτωση να πρέπει να τα ανακαλύψει όλα αυτά στην πράξη ως επαγγελματίας με κίνδυνο να αυτοσχεδιάζει συνεχώς αναζητώντας λύσεις σε απρόσμενες συνθήκες εργασίας. Με αυτό ως γνώμονα, έγινε αντικείμενο επεξεργασίας μια σειρά βιντεοσκοπημένων εκπομπών άλλοτε από τη δορυφορική τηλεόραση (κανάλι EbS της ΕΕ) και άλλοτε από ψηφιακή κάμερα (για την βιντεοσκόπηση τοπικών συνεδρίων στη Γρανάδα ή άλλων κοινωνικών φόρουμ).

Αυτό που έκανε ο σύλλογος ECOS, Μεταφραστές και Διερμηνείς για την Αλληλεγγύη, στα πλαίσια του έργου του μέσα στην και για την Babels, είναι η εφαρμογή αυτής της μεθόδου και η συγκέντρωση σε δυο DVD των βιντεοσκοπήσεων του 3ου Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ (Πόρτο Αλέγκρε, Ιανουάριος 2003) και του 2ου Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Φόρουμ (Παρίσι, Νοέμβριος 2003), όπως επίσης κάποιων διασκέψεων που έλαβαν χώρα στη Γρανάδα και είχαν παρόμοια θέματα και ομιλητές με αυτά των Κοινωνικών Φόρουμ και κάποιων συνεντεύξεων τύπου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που επελέγησαν με το ίδιο κριτήριο. Δυστυχώς η προσφορά σε επίπεδο γλωσσών είναι ακόμη περιορισμένη και προς στιγμήν διαθέτουμε βιντεοσκοπημένους λόγους μόνο στα αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά και πορτογαλικά, αν και γι’ αυτή την τελευταία γλώσσα δεν έχουμε απομαγνητοφωνημένα κείμενα. Με αυτό τον τρόπο οι εθελοντές /ντριες της Babels μπορούν να έχουν κάποιο υλικό για να δοκιμάσουν τις τεχνικές τους δεξιότητες (για όσους /ες δεν έχουν ειδική κατάρτιση στην διερμηνεία) και τις γνώσεις τους ανά θεματική ενότητα (για όσους /ες έχουν μεν κατάρτιση στη διερμηνεία αλλά δεν είναι εξοικειωμένοι /ες με τα θέματα ή πού δίνουν περισσότερη προσοχή στα κοινωνικά φόρουμ, καθώς απέχουν παρασάγγας από το «μονοσήμαντο τρόπο σκέψης» με τον οποίο μας βομβαρδίζουν τα ΜΜΕ και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα).

Γνωρίζουμε ότι αυτή η δουλειά με πάνω από 20 ώρες εγγραφής στα δύο DVD, με τα οποία ξεκινήσαμε αυτή την προσπάθεια (υποσχόμαστε περισσότερα πράγματα στο άμεσο μέλλον), και τα αντίστοιχα απομαγνητοφωνημένα κείμενα, δεν υποκαθιστούν μια δομημένη κατάρτιση στη διερμηνεία ούτε μια μακρά πορεία στρατευμένης δράσης αλλά ευελπιστούμε να αποτελέσουν χρήσιμο υλικό για να μυηθεί κανείς και στους δυο τομείς. Και αυτό γιατί έχουμε συνειδητοποιήσει ότι το προφίλ του εθελοντή επαγγελματία διερμηνέα με ταυτόχρονα μακρά πορεία ενεργούς συμμετοχής στα κοινά δεν απαντάται τόσο συχνά για να καλυφθούν όλες οι ανάγκες εργασίας στη Babels αλλά και, στο κάτω κάτω, όλα μπορεί να τα μάθει κανείς. Και να είναι σκεπτόμενος και αλληλέγγυος πολίτης και να κάνει ταυτόχρονη διερμηνεία σε καμπίνα. Αν η θεσμοθετημένη εκπαίδευση δεν έχει καλύψει επαρκώς αυτές τις δύο πτυχές, κάποιος άλλος θα πρέπει να το κάνει.

2. Τεχνικός Οδηγός

2.1 Φόρματ εγγραφής και συμπίεση

Οι εκπομπές που περιέχουν το DVD 3ο ΠΚΦ και το DVD μεθοδολογίας ΙΙ βιντεογραφήθηκαν στην πλειοψηφία τους με ψηφιακές κάμερες. Έπειτα πήραν συμπιεσμένη μορφή για να μη καταλάβουν υπερβολικό χώρο στο δίσκο, προσπαθώντας ταυτόχρονα να διατηρηθεί ένα ελάχιστο επίπεδο ποιότητας εικόνας (DivX, 800 kbps) και ήχου (ΜΡ3, 56 kbps στα 22 khz). Σε αυτά τα φόρματ συμπίεσης (περίπου 6,2Mb/λεπτό) μπορούν να εγγραφούν περίπου 12 ώρες βίντεο σε κάθε DVD ( 4,5 Gb), που ισοδυναμεί με χώρο εγγραφής 7 CD ( περίπου 1 ώρα 40 λεπτά ανά CD). Για να τα «παίξετε» αρκεί να «διαβάζει» DVD ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής. Αν δεν υποστηρίζει αυτή τη λειτουργία, μπορούν να εγγραφούν τα ίδια αρχεία βίντεο σε CD και από εκεί να τα αντιγράψετε στο σκληρό δίσκο του υπολογιστή. Σε αυτή την περίπτωση καλό είναι να είστε σίγουροι ότι υπάρχει αρκετός κενός χώρος στον υπολογιστή.

2.2 Ποιότητα ήχου και εικόνας

Η ηχογράφηση έγινε με διάφορες μεθόδους ανάλογα με τις συνθήκες κάθε φορά. Αν και οι «εικονολήπτες» δεν ήταν επαγγελματίες τεχνικοί, προσπαθήσαμε η ποιότητα της εικόνας και ιδίως του ήχου να είναι η υψηλότερη δυνατή ώστε η εκπαίδευση να γίνει σε συνθήκες παρόμοιες με τις πραγματικές. Εν τούτοις όσοι δουλέψουν με τα βίντεο θα διαπιστώσουν ότι δεν επιτύχαμε πάντοτε τον επιθυμητό στόχο. Πρώτ’ απ ’όλα να διευκρινίσουμε ότι μέρος των βίντεο δεν προσφέρονται για ασκήσεις ταυτόχρονης διερμηνείας. Παρ’ όλ’ αυτά τα συμπεριλάβαμε για τους εξής λόγους:
– α) Γιατί τα προβλήματα ήχου ή εικόνας αφορούσαν μέρος της ομιλίας ή της συζήτησης και άρα μπορεί να δουλέψει κανείς με το υπόλοιπο και να στηριχθεί στην αντίστοιχη απομαγνητοφώνηση (Word) για τα προβληματικά αποσπάσματα.
– β) Γιατί ακόμα και όταν το πρόβλημα αφορούσε όλο το λόγο ή τη συζήτηση σε σημείο που να μη προσφέρονται για πρακτική εξάσκηση στη διερμηνεία, ήταν ενδιαφέροντες ως «παράλληλοι λόγοι» (που χρησιμεύουν ως προετοιμασία για άλλους παρόμοιους). Χρησιμεύουν, δηλαδή, αυστηρά για την προετοιμασία στη θεματολογία και την ορολογία ή για την εξάσκηση στη μετάφραση εξ όψεως (σημ. traduction à vue : προφορική μετάφραση κειμένου χωρίς ιδιαίτερη προετοιμασία) των αντίστοιχων απομαγνητοφωνήσεων.
Στο κομμάτι «Παρατηρήσεις» της βάσης δεδομένων του πρώτου DVD (3ο ΠΚΦ, βλέπε 3.1) και στις απομαγνητοφωνήσεις γίνεται αναφορά στα προβλήματα ήχου, κάτι χρήσιμο να έχετε υπ’ όψη πριν αρχίσετε εξάσκηση με κάθε ομιλία.

2.3 Αναπαραγωγή των βίντεο

Το πρώτο DVD περιέχει το πρόγραμμα εκτέλεσης DivX Pro5Gainbundle το οποίο διατίθεται δωρεάν στο Διαδίκτυο. Για να γίνει η αναπαραγωγή των βίντεοκλιπ, πρέπει να είναι εγκατεστημένο στον σκληρό σας δίσκο το πρόγραμμα αυτό, ή μεταγενέστερη έκδοσή του. Αφού το εγκαταστήσετε, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και τον συνηθισμένο μηχανισμό αναπαραγωγής του λειτουργικού συστήματος Windows (Windows Media Player, τον ίδιο που χρησιμοποιείτε για να ακούσετε ένα CD μουσικής) ή τον μηχανισμό αναπαραγωγής του DivX που θα πρέπει να εμφανιστεί στη μπάρα εργαλείων του υπολογιστή σας αφού εγκαταστήσετε το πρόγραμμα. Ονομάζεται DivX Player 2.0. Alpha. Μόλις ξεκινήσει οποιοδήποτε από αυτά τα δύο προγράμματα ( εμείς δεν το έχουμε δοκιμάσει σε Mac αλλά εξ όσων γνωρίζουμε λειτουργεί με το σύστημα του για αναπαραγωγή βίντεο) μπορούμε να «παίξουμε» τα κλιπ ως εξής:
– α) DivX Player 2.0. Alpha: πάνω αριστερά υπάρχει ένα εικονίδιο. Κάνοντας κλικ εκεί, ανοίγει ένα μενού που έχει και την επιλογή «Open». Από εκεί γίνεται η αναζήτηση του κλιπ στο φάκελο όπου βρίσκεται.
– β) Windows Media Player (έκδοση Windows XP): στο εικονίδιο «Αρχείο/File» επιλέξτε «Άνοιγμα/ Open» και ακολουθείστε την ίδια διαδικασία όπως με το α)
– γ) Από την «αναζήτηση αρχείων» («Ο Υπολογιστής μου»): αναζητείστε το κλιπ στο φάκελό του και κάντε του δεξί κλικ . Θα ανοίξει ένα μενού όπου , μεταξύ άλλων, υπάρχουν οι επιλογές «Αναπαραγωγή/Play», «Άνοιγμα/Open» και «Άνοιγμα με/Open with». Αν επιλέξουμε «Αναπαραγωγή/Play» ή «Άνοιγμα/Open» θα ξεκινήσει ο μηχανισμός αναπαραγωγής πολυμέσων (Multimedia Player) που έχουμε διαλέξει με προεπιλογή. Αν επιλέξουμε «Άνοιγμα με/Open with» θα εμφανιστεί ένας κατάλογος με τους μηχανισμούς αναπαραγωγής πολυμέσων που είναι εγκατεστημένοι στον υπολογιστή και θα επιλέξουμε αυτόν που προτιμούμε.

Οι μηχανισμοί αναπαραγωγής πολυμέσων διαθέτουν κουμπιά αναπαραγωγής (play), διακοπής/παύσης (pause/stop) και έναν δείκτη που μας επιτρέπει να πηγαίνουμε μπροστά ή πίσω το σημείο έναρξης της αναπαραγωγής, όπως επίσης και μια ένδειξη του χρόνου που μας δείχνει το λεπτό και το δευτερόλεπτο του κλιπ στο οποίο βρισκόμαστε. Επίσης υπάρχει δυνατότητα αύξησης ή μείωσης της έντασης αναπαραγωγής. Οι τελευταίες εκδόσεις του Windows Media Player διαθέτουν επίσης έναν εξισωτή ήχου, που κανονικά δε χρειάζεται να χρησιμοποιήσετε, αλλά ίσως χρειαστεί σε περίπτωση προβληματικής ηχογράφησης (αν π.χ. η ένταση είναι υπερβολικά χαμηλή, μπορείτε να ανεβάσετε τις κεντρικές μπάρες – όπως στην ομιλία του Ιγκνάσιο Ραμονέ στο ΠΚΦ).

Κανονικά για κάθε «μεγάλη» ομιλία (5-30 λεπτά) ή τμήμα συζήτησης υπάρχει ανεξάρτητο κλιπ(αρχείο). Τα κλιπ τα εντοπίζετε εύκολα γιατί η ονομασία τους εμπεριέχει το όνομα του ομιλητή. Τις μακροσκελείς συζητήσεις, για να διευκολύνουμε την απομαγνητοφώνηση και την αναπαραγωγή, τις χωρίσαμε με περισσότερα του ενός κλιπ που γενικά δεν ξεπερνούν τα 30 λεπτά έκαστο.

Για εξάσκηση στη διερμηνεία σας συστήνουμε τη χρήση ακουστικών (που συνδέετε στην υποδοχή των μεγαφώνων του υπολογιστή) και τη μαγνητοφώνηση της διερμηνείας με κλασικό αναλογικό κασετοφωνάκι ή σε πρόγραμμα ηχογράφησης του ίδιου του υπολογιστή, αν υποστηρίζει κάτι τέτοιο. Πέρα από τη ρύθμιση του ήχου που διαθέτουν τα προγράμματα αναπαραγωγής πολυμέσων, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το χειριστήριο έντασης, αν το κρίνετε αναγκαίο (διπλό κλικ στο εικονίδιο με το μεγάφωνο στην κάτω μπάρα εργαλείων των Windows). Η καρτέλα που θα εμφανιστεί διαθέτει ένα «μπαλάνς» που σας επιτρέπει να ακούτε μόνο ένα κανάλι (αριστερό ή δεξί) σε περίπτωση που στο άλλο γίνονται παρεμβολές (π.χ. το κλιπ του Αρκάντι Ολιβέρες στο DVD διδασκαλίας ΙΙ).

3. Μεθοδολογικός Οδηγός

3.1. Η Βάση Δεδομένων Marius

Για να ταξινομήσουμε τις βιντεοσκοπήσεις με βαθμό δυσκολίας, δημιουργήθηκε η βάση δεδομένων Marius χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα Access του Microsoft Office (λυπούμεθα που κάνουμε μνεία σε τόσα προϊόντα του Bill Gates, όμως δεν έχουμε καταφέρει ακόμη να αποφύγουμε το οιονεί-μονοπώλιό του). Στο DVD 3ο ΠΚΦ (FSM 03) υπάρχει ένα τμήμα αυτής της βάσης δεδομένων όπου και σας παραπέμπουμε. Για να το ανοίξετε κάντε διπλό κλικ στο αρχείο «FSM POA 03» και μετά στο « III-FSM-03». Σ’ αυτή τη βάση δεδομένων θα βρείτε, μεταξύ άλλων, τις εξής πληροφορίες για κάθε λόγο ή παρέμβαση: μνεία του φακέλου όπου βρίσκεται, τίτλος ή περιγραφή του επικοινωνιακού γεγονότος (διάσκεψη, σεμινάριο, στρογγυλή τράπεζα, συνέντευξη τύπου, κλπ), σε ποιον ανήκει, όνομα του ομιλητή, ιδιότητα του ομιλητή (π.χ. εκπρόσωπος μιας κοινωνικής οργάνωσης, καθηγητής, ακροατής...), γλώσσα (χρησιμοποιούνται τα επίσημα αρχικά της ΕΕ: ΕΝ για τα αγγλικά, FR-γαλλικά, ES-ισπανικά, PT-πορτογαλικά), επίπεδο εκμάθησης για το οποίο συστήνεται (στην περίπτωση της ταυτόχρονης διερμηνείας υπάρχουν τα εξής επίπεδα: αρχάριο, μέσο, προχωρημένο και με κείμενο, όπως επίσης και μετάφραση εξ όψεως), ημερομηνία, διάρκεια, αριθμός λέξεων, ταχύτητα (λέξεις το λεπτό), θέμα, επίπεδο ειδίκευσης, επίπεδο δυσκολίας, προφορά του ομιλητή, τρόπος παρουσίασης (αυθόρμητος ή ανάγνωση κειμένου) και παρατηρήσεις. Σε αυτές τις τελευταίες αναφέρονται τα του ήχου ή ό,τι άλλο πρέπει να έχει κανείς υπ’ όψη πριν ξεκινήσει να δουλεύει με την εν λόγω ομιλία. Από τη βάση δεδομένων του 3ου ΠΚΦ του Πόρτο Αλέγκρε έχετε πρόσβαση στις απομαγνητοφωνήσεις των ομιλιών (λέξη προς λέξη). Έτσι στην «αναθεωρημένη απομαγνητοφώνηση/revised transcription» κάνετε διπλό κλικ στα κουτάκια με την ένδειξη « Microsoft Word » και θα ανοίξει το εν λόγω έγγραφο.

Είναι πολύ σημαντικό να επιλέξετε σωστά το βαθμό δυσκολίας των ασκήσεων ώστε να κάνετε την κατάλληλη πρόοδο, ιδίως αν δεν είστε εξοικειωμένοι με τις τεχνικές διερμηνείας και /ή τα θέματα των κοινωνικών φόρουμ. Η ταχύτητα του ομιλητή, που εμφανίζεται στην αρχή του απομαγνητοφωνημένου κειμένου για κάθε λόγο ή παρέμβαση, δεν είναι ο μόνος παράγοντας δυσκολίας, ούτε πάντα ο πλέον σημαντικός ( επηρεάζουν επίσης το πόσο «ειδικός» είναι ο λόγος, η προφορά, ο γλωσσικός κώδικας, η περίπλοκη σύνταξη, ο περισσότερο ή λιγότερο εμφατικός τονισμός, πόσο φυσικός /τεχνητός είναι ο τονισμός –γραπτές ομιλίες- , πόσο γνωρίζουμε εμείς το πλαίσιο, η ενδεχόμενη χρήση χιούμορ ή ειρωνείας...). Η ταχύτητα πάντως είναι ενδεικτική του βαθμού δυσκολίας γιατί καθορίζει την ποσότητα των πληροφοριών που επεξεργάζεται ο διερμηνέας ανά μονάδα χρόνου και μπορούμε, σε γενικές γραμμές, να ακολουθήσουμε το εξής κριτήριο:
– 90 με 120 λέξεις /λεπτό: μικρή δυσκολία
– 120 με 150 λέξεις /λεπτό: μέση δυσκολία
– πάνω από 150 λέξεις /λεπτό: μεγάλη δυσκολία

Κάποιες φορές ένας υπερβολικά αργός λόγος ( κάτω από 90 λέξεις /λεπτό) μπορεί να παρουσιάσει εξίσου μεγάλη δυσκολία γιατί απαιτεί από το διερμηνέα μεγαλύτερη προσπάθεια απομνημόνευσης (λ.χ. για τη συμφωνία των λέξεων με το ρήμα /υποκείμενο).

3.2. Η απομαγνητοφώνηση

Τα βίντεο έχουν καταχωριστεί σε φακέλους που αντιστοιχούν στη συνεδρίαση όπου εκφωνήθηκε κάθε ομιλία. Τα ονόματα των κλιπ φέρουν πρώτα έναν αριθμό που υποδεικνύει τη χρονολογική σειρά των παρεμβάσεων. Επίσης, κάθε φάκελος εμπεριέχει έναν «υποφάκελο» με κείμενα όπου πέρα από την απομαγνητοφώνηση των ομιλιών – ένα αρχείο ανά αυτόνομη παρέμβαση – θα βρείτε συμπληρωματικά κείμενα που θα σας βοηθήσουν να εντάξετε τις ομιλίες στο πλαίσιό τους και να ξεκινήσετε την προετοιμασία σας πάνω στο θέμα και την ορολογία πριν δουλέψετε με τις ίδιες τις ομιλίες, αυτό ιδίως αν δεν χειρίζεστε το θέμα.

Η απομαγνητοφώνηση «λέει λέξη προς λέξη» ό,τι είπε ο /η ομιλητής /τρια. Τα κριτήρια απομαγνητοφώνησης που ακολουθούμε είναι τα εξής:
– α) Το κείμενο να αντικατοπτρίζει ό,τι επεξεργάζεται ο διερμηνέας στην καμπίνα, συμπεριλαμβανομένων των φράσεων που ξεκινούν και μένουν μετέωρες ή λεκτικές και γραμματικές ανακολουθίες που ενδέχεται να κάνει ο ομιλητής ως συνέπεια του αυθόρμητου χαρακτήρα του λόγου του. Και στις δυο περιπτώσεις θα δείτε με πλαγιαστά γράμματα το συγκεκριμένο κομμάτι ώστε όποιος διαβάζει το απομαγνητοφωνημένο κείμενο να μπορεί να ξεχωρίσει τι λέει πραγματικά ο ομιλητής και τι ήθελε να πει αλλά και για να αποφύγουμε να θεωρήσει κανείς ότι οτιδήποτε συναντά στα κείμενα σημαίνει αυτόματα και σωστή χρήση της γλώσσας.
– β) Δεν αναφέρονται τα στοιχεία εκείνα της ομιλίας που δεν προσφέρουν επιπρόσθετες πληροφορίες για να τις επεξεργαστεί ο διερμηνέας. Άρα, δεν αναπαράγονται οι λέξεις ή τμήματα φράσεων που επαναλαμβάνει ο ομιλητής αν δεν παρατηρείται ότι η επανάληψη γίνεται για λόγους έμφασης, ούτε οι παύσεις ( εκτός κι αν είναι παρατεταμένες, οπότε θα δείτε αποσιωπητικά μετά την τελευταία λέξη πριν την παύση).

Για να διευκολύνουμε την εργασία με τα απομαγνητοφωνημένα κείμενα χρησιμοποιήσαμε τα ακόλουθα χρώματα σαν κωδικούς:

– ειδικός όρος του /των κύριου /ων θεματικού /ών τομέα /έων της ομιλίας ανεξάρτητα από το αν δημιουργεί ή όχι πρόβλημα στην απόδοση σε άλλη γλώσσα.
– ειδικός όρος τομέα διαφορετικού από τον κύριο θεματικό τομέα της ομιλίας.
– λέξεις /εκφράσεις δύσχρηστες οι οποίες, αν και δεν συνιστούν ειδικούς όρους, ενδέχεται να δημιουργούν πρόβλημα στην απόδοσή τους στη γλώσσα-στόχο.
– αποσπάσματα εγγραφής με προβληματικό ήχο.
– κύρια ονόματα προσώπων ή θεσμών.
– ανολοκλήρωτες φράσεις ή λανθασμένη χρήση της γλώσσας.
– λέξεις ή αποσπάσματα, η απομαγνητοφώνησή των οποίων είναι αμφιβόλου ποιότητας: προβλήματα ήχου, ορθογραφία κύριων ονομάτων που δεν καταφέραμε να εξακριβώσουμε κλπ.

Ιδίως για τα θέματα με τα οποία δεν είστε εξοικειωμένοι, σας συστήνουμε να ρίχνετε μια ματιά στις γλωσσικές ή φραστικές δυσκολίες που επισημαίνονται με αυτόν τον τρόπο στα απομαγνητοφωνημένα κείμενα και να βρίσκετε λύσεις πριν περάσετε στη διερμηνεία.

Τα απομαγνητοφωνημένα κείμενα συνοδεύονται επίσης από υποσημειώσεις που βοηθούν στην επίλυση των δυσκολιών που απαντώνται πιο συχνά στα κείμενα. Συνήθως υπάρχει μόνο ένας ορισμός του όρου σε μια γλώσσα με παραδείγματα χρήσης που προέρχονται από ηλεκτρονικά λεξικά, εγκυκλοπαίδειες, ιστοσελίδες κλπ. Με αυτό τον τρόπο η εξήγηση διατηρεί τη χρησιμότητά της ανεξάρτητα από τη γλώσσα-στόχο. Μάλιστα η ίδια γλωσσική δυσκολία μπορεί να έχει πέρα της μιας σωστές λύσεις. Σειρά σας να τις ανακαλύψετε.

3.3. Αυτοδιόρθωση

Καλό είναι να ακούτε δύο φορές τη μαγνητοφώνηση των ασκήσεών σας. Την πρώτη φορά θα εστιάσετε την προσοχή σας, ξεχνώντας το πρωτότυπο, στη γενική εντύπωση που θα δίνατε σε ένα δυνητικό «ακροατή» της διερμηνείας σας (τονισμός, ροή, φωνή, σιγουριά, άρθρωση). Τη δεύτερη φορά έχοντας πάντα μπροστά σας το κείμενο του λόγου στο πρωτότυπο, ει δυνατόν, τυπωμένο. Γι’ αυτό καλό είναι ανάμεσα στις σειρές του κειμένου να υπάρχει διάστημα 1,5 για να μπορείτε να κρατάτε σημειώσεις . Σας συστήνουμε να σημειώνετε πάνω απ’ το πρωτότυπο τις αποκλίσεις στο νόημα και τα λάθη έκφρασης στη γλώσσα-στόχο. Σας συστήνουμε, βεβαίως, να χρησιμοποιήσετε το απομαγνητοφωνημένο κείμενο και για αναζήτηση σε λεξικά, στο Διαδίκτυο, κλπ. κάθε λέξης ή έκφρασης που σας δημιουργεί δυσκολίες ή ερωτηματικά. Έτσι θα διευρύνετε τις γλωσσικές σας γνώσεις και στις δυο γλώσσες και θα αναπτύξετε αυτοματισμούς στα συνώνυμα, κάτι κρίσιμο στη διερμηνεία μιας και στην καμπίνα δε θα έχετε χρόνο να ψάξετε στο λεξικό αυτό που σας δυσκολεύει.

Ίσως σας βοηθήσουν να αξιολογήσετε τις ασκήσεις σας οι ακόλουθοι κωδικοί λαθών σημειώνοντας τους στο περιθώριο του απομαγνητοφωνημένου κείμενου:

– α) Νοηματικά λάθη ( με φθίνουσα σειρά σοβαρότητας)
— Α.Ν.: αντίθετο νόημα : όταν λέτε το αντίθετο από το πρωτότυπο
— Χ.Ν.: χωρίς νόημα : αν πείτε κάτι που δεν έχει νόημα από μόνο του
— Λ.Ν.: λάθος νόημα: αν αλλάξετε το νόημα του πρωτοτύπου (χωρίς να λέτε το αντίθετο)
— ΠΡΛΨ: παράλειψη λέξης, φράσης, μέρους φράσης που δίνουν σημαντική πληροφορία
— ΝΜΡ: αλλαγή του αριθμού του πρωτοτύπου
— ΓΕΝ: χρήση λάθος γένους (αρσενικό αντί για θηλυκό ή ουδέτερο κλπ.)
— ΑΡΘΜ: χρήση λάθος αριθμού (ενικός αντί για πληθυντικό και το αντίθετο) σε σχέση με το πρωτότυπο

– β) Λάθη έκφρασης
— ΦΡ.: λάθος έκφρασης που αφορά πάνω από μια λέξη (φράση ή τμήμα φράσης, δεν έχετε αλλάξει το νόημα αλλά δεν χρησιμοποιήσατε την πλέον κατάλληλη ή ιδιωματική έκφραση σε κάποιο ορισμένο πλαίσιο)
— ΛΞ.: λάθος έκφρασης που αφορά εξειδικευμένο όρο ή λέξη κοινής χρήσης (το ίδιο κριτήριο όπως και στο «ΦΡ»)

Αυτά τα είδη λαθών μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο σοβαρά ανάλογα από το πόσο πολύ αποκλίνουν από το πρωτότυπο και τι επίπτωση έχουν στο νόημα της ομιλίας στο σύνολό της. Για να κάνετε διάκριση μεταξύ περισσότερο και λιγότερο σοβαρών λαθών μπορείτε να χρησιμοποιείτε αντίστοιχα ΚΕΦΑΛΑΙΑ /μικρά όταν σημειώνετε το λάθος (π.χ. ΦΡ /φρ), να υπογραμμίζετε, κλπ.

Για να αποκτήσετε κάποια αυτοπεποίθηση, καθώς δεν θα κάνετε μόνο λάθη, μπορείτε να σημειώνετε ένα θαυμαστικό (!) στην άκρη όταν δίνετε λύση σε κάποια δυσκολία του πρωτοτύπου.