ABC for Interpreters

Η αλφαβήτα της διερμηνείας για τους διερμηνείς που συμμετέχουν σε κοινωνικά κινήματα

Ταυτόχρονη διερμηνεία

Στην ταυτόχρονη διερμηνεία, ο λόγος που εκφέρεται από έναν ομιλητή σε μία γλώσσα Α μεταφέρεται προφορικά σε μία άλλη γλώσσα Β ενόσω ο ομιλητής μιλάει. Ο διερμηνέας είναι καθισμένος σε έναν ηχομονωμένο θάλαμο («καμπίνα»), ακούει μέσω ακουστικών και ομιλεί σε ένα μικρόφωνο. Η διερμηνεία είναι κουραστική και για αυτό το λόγο υπάρχουν τουλάχιστον δύο διερμηνείς που κάθονται στην καμπίνα και εναλλάσσονται στο μικρόφωνο στη διάρκεια της διερμηνείας (για την ίδια γλώσσα-στόχο).

Ομάδα

Οι διερμηνείς που εργάζονται στην ίδια συνεδρίαση (συνέδριο, σεμινάριο ή ημερίδα) αποτελούν μία ομάδα. Μαζί, καλύπτουν όλες τις απαιτούμενες γλώσσες. Πέρα από το ότι μοιράζονται την εργασία με τους άλλους συναδέλφους εντός της ίδιας καμπίνας, οι διερμηνείς εξαρτώνται από τους λοιπούς διερμηνείς της ίδιας ομάδας προκειμένου να «πάρουν ρελέ» (όπως λέγεται στη γλώσσα των διερμηνέων) (Δείτε το κεφάλαιο Διερμηνεία ρελέ (Relais)). Εάν ένας ομιλητής χρησιμοποιεί μια γλώσσα την οποία ο διερμηνέας Α δεν κατέχει, τότε ο διερμηνέας Α θα ακούσει το διερμηνέα Β μιας άλλης καμπίνας ο οποίος καταλαβαίνει τη γλώσσα αυτή και μεταφράζει από αυτήν προς τη γλώσσα-στόχο. Αυτό σημαίνει ότι η απόδοση του Α εξαρτάται από το «ρελέ» που παίρνει από το διερμηνέα Β.

Συντονιστής ομάδας

Μια ομάδα λειτουργεί καλύτερα εάν ένας από τους διερμηνείς λειτουργεί ως συντονιστής ομάδας, ο οποίος είναι υπεύθυνος για την καλή επικοινωνία εντός της ομάδας, την αντιμετώπιση των τυχόν προβλημάτων, για τη σύναψη σχέσεων με το διοργανωτή της συνεδρίασης, τους κεντρικούς συντονιστές ή ομιλητές στη διάρκεια της συνεδρίασης, για παράδειγμα με στόχο τη λήψη πληροφοριών και κειμένων (ή την επιστροφή τους στους ομιλητές στο τέλος της συνεδρίασης) ή την εστίαση της προσοχής στις ανάγκες των διερμηνέων.

Χρήσιμες πληροφορίες, κείμενα και προετοιμασία

Πρόκειται για στοιχεία σχετικά με το θέμα της συνάντησης ή το περιεχόμενο των ομιλιών/συνεδριών κλπ.. που πρόκειται να διερμηνευτούν. Έτσι, το έργο του διερμηνέα διευκολύνεται σημαντικά, καθώς του παρέχεται το σχετικό συγκείμενο, η ορολογία, οι ορισμοί, κλπ. Κανείς δεν είναι ειδήμων στα πάντα, όσο καλός διερμηνέας και εάν είναι.

Για να διασφαλιστεί η καλή απόδοση του διερμηνέα, πρέπει οι διοργανωτές και οι ομιλητές να συνεργάζονται. Αυτό σημαίνει να παρέχεται στους διερμηνείς ένα οριστικό πρόγραμμα (το οποίο θα περιέχει σύντομες περιλήψεις των θεμάτων των μεμονωμένων εργαστηρίων και των ολομελειών) έτοιμο και εν ευθέτω χρόνω, καθώς και ένας κατάλογος των ομιλητών με σκοπό το συντονισμό της διερμηνείας. Ακόμη και τότε, είναι αναπόφευκτες μερικές τελευταίες αλλαγές, και οι διερμηνείς πρέπει απλά να προσαρμόζονται.

Είναι πολύ σημαντικό για τους ομιλητές να παρέχουν έγκαιρα στους διερμηνείς τις ομιλίες τους, τις περιλήψεις ή τους καταλόγους με λέξεις-κλειδιά. Όταν αυτό συμβαίνει 15 λεπτά πριν από την έναρξη μιας συνεδρίασης, είναι μεν καλύτερο από το τίποτα, ωστόσο αυτός ο χρόνος δεν επαρκεί για τη σωστή προετοιμασία των διερμηνέων. Για αυτό το λόγο, το υλικό θα πρέπει να αποστέλλεται στο συντονιστικό σώμα των διερμηνέων τουλάχιστον δύο εβδομάδες πριν, έτσι ώστε οι υπεύθυνοι διερμηνείς να είναι σε θέση να ετοιμάσουν αντίγραφα. Φυσικά, οι ομιλητές μπορεί να αλλάζουν την ομιλία τους και οι διερμηνείς πρέπει πάντα να αναμένουν τέτοιου είδους αλλαγές, αλλά τουλάχιστον καταφτάνουν στον τόπο της συνεδρίασης επαρκώς προετοιμασμένοι. Είναι επίσης αυτονόητο ότι ο ομιλητής μπορεί να ζητήσει να του επιστραφούν τα αντίγραφα των κειμένων κλπ. μετά τη συνεδρίαση. Ζητείται από τους ομιλητές που θέλουν να τους επιστραφεί το υλικό να το σημειώσουν πάνω στα έγγραφα που θέτουν στη διάθεση των διερμηνέων.

Κονσόλα

Πρόκειται για τον πίνακα οργάνων εντός της καμπίνας, στον οποίο προσαρτάται το σετ ακουστικών και το μικρόφωνο. Οι κύριες λειτουργίες του είναι ο έλεγχος της έντασης των ακουστικών και το κουμπί ON/OFF του μικρόφωνου. Όλοι οι διερμηνείς πρέπει να γνωρίζουν πώς να χειρίζονται το κουμπί ρελέ (το οποίο τους επιτρέπει να ακούνε ένα διερμηνέα ρελέ ή pivot σε μία άλλη καμπίνα). Πρέπει επίσης να θυμούνται να το κλείνουν όταν θέλουν να ακούσουν πάλι τον ομιλητή, ειδάλλως θα ακούνε μία άλλη καμπίνα και όχι τους ομιλητές. Οι διερμηνείς που παρέχουν υπηρεσίες διερμηνείας retour (από και προς μία γλώσσα) πρέπει επίσης να γνωρίζουν πώς να χειρίζονται το κουμπί “channel switch”.

Channel switch (αλλαγή καναλιού)

Αφορά διερμηνείς που κάνουν διερμηνεία retour (δείτε παρακάτω). Το κουμπί “channel switch” επιτρέπει στο διερμηνέα μίας καμπίνας να αναλαμβάνει το κανάλι διερμηνείας μίας άλλης καμπίνας. Είναι πολύ σημαντικό να θυμάται ο διερμηνέας να το κλείνει όταν έχει τελειώσει η διερμηνεία retour, ειδάλλως εξέρχονται οι λάθος γλώσσες από τα λάθος κανάλια, μερικοί ακροατές δεν ακούνε παρά σιωπή και το χάος κυριαρχεί.

Γλώσσα-πηγή

Πρόκειται για τη γλώσσα που ομιλείται στη συνεδρίαση και από την οποία γίνεται η διερμηνεία. Σε ένα συνέδριο μπορεί να υπάρχουν περισσότερες από μία γλώσσα-πηγή και συνολικά περισσότερες γλώσσες-πηγή παρά γλώσσες-στόχος (βλέπε παρακάτω). Για παράδειγμα, μπορεί να υπάρχουν ως γλώσσες-πηγή τα γαλλικά, τα γερμανικά, τα αγγλικά, τα ελληνικά, τα πορτογαλικά και τα πολωνικά, και ως γλώσσες-στόχος τα γαλλικά, τα γερμανικά, τα αγγλικά και τα πορτογαλικά. Αυτό σημαίνει ότι οι αντιπρόσωποι είναι σε θέση να ομιλούν τις πρώτες έξι γλώσσες, ωστόσο ακούνε μεταφρασμένες μόνο τις τελευταίες τέσσερις.

Γλώσσες-στόχος

Οι γλώσσες-στόχος είναι οι γλώσσες προς τις οποίες γίνεται η διερμηνεία, και τις οποίες μπορούν να ακούνε οι συμμετέχοντες από τις καμπίνες διερμηνείας.

Γλώσσα Α

Είναι η μητρική γλώσσα του διερμηνέα, ή μια γλώσσα την οποία κατέχει στο ίδιο επίπεδο με τη μητρική του. Το τελευταίο συμβαίνει μόνο εάν ο διερμηνέας έχει μεγαλώσει σε διπολιτισμικό και δίγλωσσο περιβάλλον, ή εάν έχει ζήσει πολλά χρόνια σε ένα άλλο γλωσσικό πολιτισμικό περιβάλλον. Μια γλώσσα Α που δεν αποτελεί μητρική γλώσσα του διερμηνέα κατατάσσεται ως γλώσσα Α μόνον εάν κατά την εκφορά του λόγου ο διερμηνέας δεν μπορεί να διαχωριστεί από έναν αυτόχθονα ομιλητή (native speaker). Η γλώσσα Α και η γλώσσα Β (δείτε Γλώσσα Β και Γλώσσα Γ) είναι οι ενεργητικές γλώσσες του διερμηνέα.

Γλώσσα Β

Μια γλώσσα πέραν της μητρικής (δείτε Γλώσσα Α), η οποία ομιλείται από το διερμηνέα τόσο καλά, ώστε να μπορεί αυτός να διερμηνεύει προς αυτήν με την ίδια σιγουριά που διερμηνεύει προς τη μητρική του γλώσσα. Η γλώσσα Α και η γλώσσα Β (δείτε Γλώσσα Α και Γλώσσα Γ) είναι οι ενεργητικές γλώσσες του διερμηνέα

Γλώσσα Γ

Μια γλώσσα, την οποία ο διερμηνέας καταλαβαίνει εξαιρετικά καλά και από την οποία μπορεί να διερμηνεύει προς τη μητρική του γλώσσα (Γλώσσα Α) ή προς τη Γλώσσα Β. Η γλώσσα Γ (δείτε Γλώσσα Α και Γλώσσα Β) είναι οι παθητική γλώσσα του διερμηνέα. Ένας διερμηνέας μπορεί να διαθέτει περισσότερες από μία γλώσσες Γ (παθητικές γλώσσες).

Συνδυασμός γλωσσών

Ο συνδυασμός γλωσσών ενός διερμηνέα αποτελείται από όλες τις Γλώσσες Α, Β και Γ. Είναι εξαιρετικά σημαντικό για τους διερμηνείς να αξιολογούν με ρεαλιστικό τρόπο τις γλωσσικές τους ικανότητες όταν τις ταξινομούν ως Γλώσσα Α, Β ή Γ, καθώς οι διοργανωτές βασίζονται στην ταξινόμηση αυτή όταν τοποθετούν τους διερμηνείς στα εργαστήρια και τις ολομέλειες.

Γλωσσική ικανότητα

Υπάρχουν διαφορετικά είδη γλωσσικών ικανοτήτων. Η καλή γλωσσική ικανότητα στη μητρική γλώσσα και στις ξένες γλώσσες αποτελούν τη βασική προϋπόθεση, ωστόσο και άλλες γλωσσικές δεξιότητες παίζουν σημαντικό ρόλο στη διασφάλιση της επαγγελματικής απόδοσης και στην παροχή εγγύησης ποιότητας, καθώς επίσης και η ύπαρξη μιας ομάδας όπου οι διερμηνείς αλληλοσυμπληρώνονται και αλληλοϋποστηρίζονται. Οι πιο σημαντικές γλωσσικές ικανότητες είναι πολιτισμικές, ξένης γλώσσας, μητρικής γλώσσας, επικοινωνιακής και μεταφραστικής ικανότητας.

Ικανότητα στη μητρική γλώσσα

Πρόκειται για την απόλυτη ευχέρεια στον προφορικό και γραπτό λόγο, η οποία αναμένεται από κάποιον, ο οποίος έχει μάθει τη γλώσσα από την παιδική του ηλικία και έχει μεγαλώσει ομιλώντας την ως κύρια γλώσσα. Καθώς οι πολυπολιτισμικές κοινωνίες διευρύνονται, ο αριθμός των ατόμων που μεγαλώνουν σε διαπολιτισμικό ή πολυπολιτισμικό περιβάλλον αυξάνεται, και έτσι έχουμε πληθώρα ατόμων που παρουσιάζουν ευχέρεια λόγου τύπου Γλώσσας Α σε δύο γλώσσες.

Τεχνική γλωσσική ικανότητα

Αναφέρεται στις περιπτώσεις, όπου ο διερμηνέας κατέχει καλά μία συγκεκριμένη περιοχή εξειδίκευσης, κατέχει την τεχνική ορολογία και έχει επίσης καλό τεχνικό γνωσιακό υπόβαθρο (εξαιτίας σπουδών στον κλάδο, κλπ.).

Μεταφραστική ικανότητα

Οι διερμηνείς κατέχουν αυτή τη δεξιότητα, είτε επειδή έχουν εκπαιδευτεί ως επαγγελματίες του κλάδου είτε επειδή είναι προικισμένοι όσον αφορά τις γλωσσικές τους ικανότητες. Σε αυτήν την περίπτωση, οι διερμηνείς δεν έχουν εκπαιδευτεί επισήμως, ωστόσο οι συγκεκριμένες υψηλές πολιτισμικές και γλωσσικές τους δεξιότητες καθώς και η ευαισθησία ή / και το γνήσια διπολιτισμικό τους υπόβαθρο τους επιτρέπουν να είναι σε θέση να διερμηνεύουν από και προς δύο γλώσσες σε επίπεδο υφολογικά και γλωσσολογικά ισότιμο με ένα διερμηνέα που έχει περάσει από επαγγελματική εκπαίδευση.

Επικοινωνιακή ικανότητα / διαπολιτισμική επικοινωνία

Οι διερμηνείς δεν μεταφράζουν απλώς μεταξύ δύο γλωσσών, αλλά επίσης και μεταξύ δύο πολιτισμών.
Οι διερμηνείς έχουν επικοινωνιακή ικανότητα όταν διαθέτουν ειδικά κοινωνικά, ανθρώπινα ή πολιτισμικά χαρακτηριστικά μαζί με φυσική δημιουργικότητα και γλωσσική ευαισθησία, η οποία τους επιτρέπει να μεταφέρουν όχι μόνο τα λόγια του ομιλητή αλλά επίσης το πνεύμα του, ή το αληθινό μήνυμα που ο ομιλητής θέλει να φτάσει στα αυτιά του ακροατή, δηλαδή να ξεπεράσουν κατά αυτόν τον τρόπο τα πολιτισμικά εμπόδια στοχεύοντας στην επικοινωνία.

Σε διεθνείς συναντήσεις και συνέδρια μπορεί να υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί γλωσσικοί συνδυασμοί την ίδια στιγμή. Όλο και πιο συχνά, η αυστηρή αρχή που λέει ότι «όλοι οι διερμηνείς πρέπει να κατέχουν τουλάχιστον όλες τις γλώσσες της συνεδρίασης ως Γλώσσα Γ στο συνδυασμό τους» (δείτε Γλώσσα Γ) δεν εφαρμόζεται πια, και χρησιμοποιείται ένα σύστημα «ενδιάμεσων διερμηνέων» (“pivot booth").

Για παράδειγμα, οι διερμηνείς στη γερμανική καμπίνα δεν μπορούν να μεταφράσουν από όλες τις γλώσσες που ομιλούνται σε μια συνάντηση. Εάν ένας ομιλητής χρησιμοποιήσει μια γλώσσα που δεν καταλαβαίνουν, παραδείγματος χάριν τα ελληνικά, τότε αυτοί θα ακούνε τον «ενδιάμεσο» διερμηνέα από την καμπίνα pivot, έστω την αγγλική. Κατά αυτόν τον τρόπο θα υπάρχει πάντα διερμηνεία ρελέ στην αγγλική καμπίνα, είτε επειδή κάποιος που κάθεται στην αγγλική καμπίνα μπορεί να κάνει απευθείας διερμηνεία από τη γλώσσα του ομιλητή, είτε επειδή κάποιος στη σχετική γλωσσική καμπίνα, σε αυτήν την περίπτωση την ελληνική, «αναλαμβάνει» το αγγλικό κανάλι και διερμηνεύει από τη γλώσσα που ομιλείται προς την αγγλική. Όπως και να γίνεται, ο γερμανός διερμηνέας μπορεί να συντονιστεί στην αγγλική καμπίνα pivot και να διερμηνεύει από τα αγγλικά στα γερμανικά.

Στο παράδειγμα της ελληνικής, η συμπεφωνημένη από όλους τους διερμηνείς γλώσσα «pivot» για διερμηνεία ρελέ μπορεί να είναι τα αγγλικά, και θα χρησιμοποιείται όποτε μια καμπίνα δεν είναι σε θέση να διερμηνεύει απευθείας τον ομιλητή.

Σε αντίθεση με την «ψιθυριστή διερμηνεία», οι πληροφορίες δεν χάνονται εάν η αναμετάδοση (ρελέ) παρέχεται από έναν καλό διερμηνέα, ο οποίος γνωρίζει την ευθύνη που αναλαμβάνει. Δίχως το σύστημα του «ενδιάμεσου» διερμηνέα, δεν μπορεί να λειτουργήσει με δίκαιο τρόπο η γλωσσική διαφορετικότητα των κοινωνικών κινημάτων. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι είναι πολύ σημαντικό οι εθελοντές διερμηνείς να αξιολογούν με ακρίβεια τις ικανότητές τους, και οι συντονιστές να γνωρίζουν καλά εκ των προτέρων ποιες γλώσσες απαιτούνται σε μια δεδομένη συνεδρία.

Διερμηνεία ρελέ (relais)

Η διερμηνεία ρελέ καθιστά δυνατή τη διερμηνεία του λόγου εκεί όπου οι διερμηνείς δεν μπορούν να διερμηνεύουν απευθείας. Οι συνδέσεις μεταξύ των καμπίνων σημαίνουν ότι οι διερμηνείς μπορούν να ακούνε ο ένας τον άλλον και ότι πραγματοποιείται «διπλή διερμηνεία», δίχως να το καταλαβαίνει ο ακροατής. Ο ομιλητής διερμηνεύεται από ένα διερμηνέα σε μία από τις γλώσσες-στόχους, οι διερμηνείς σε άλλες καμπίνες τον ακούνε και διερμηνεύουν τα λόγια του στις αντίστοιχες γλώσσες-στόχους.

Ενδιάμεσος διερμηνέας (pivot)

Εάν χρησιμοποιείται διερμηνεία ρελέ, ο διερμηνέας που γεφυρώνει το γλωσσικό κενό για τους άλλους συναδέλφους του αποκαλείται ενδιάμεσος διερμηνέας ή “pivot”. Αυτό σημαίνει ότι δεν εργάζεται απλά και μόνο για τους ακροατές στο χώρο της συνεδρίασης, αλλά επίσης και για άλλους διερμηνείς της ομάδας, οι οποίοι δεν καταλαβαίνουν τη γλώσσα του ομιλητή. Αυτό σημαίνει ότι η εργασία του ενδιάμεσου διερμηνέα είναι ακόμη πιο απαιτητική από αυτήν των απλών διερμηνέων που «απλώς» εργάζονται για το ακροατήριο, επειδή ολόκληρη η επικοινωνία εξαρτάται κατά καιρούς από τον ενδιάμεσο διερμηνέα.

Διερμηνεία από και προς (retour)

Σε γενικές γραμμές, οι διερμηνείς εργάζονται προς τη μητρική τους γλώσσα ή τη γλώσσα Α. Μερικές φορές, ένας διερμηνέας εργάζεται προς μία δεύτερη γλώσσα από την καμπίνα της γλώσσας Α, όταν ομιλείται η γλώσσα Α. Αυτό λειτουργεί ως εξής: Ας υποθέσουμε ότι έχουμε μία πολωνική καμπίνα (όπου οι διερμηνείς εργάζονται προς την πολωνική) και ότι ένας από τους διερμηνείς είναι σε θέση να εργαστεί από τα πολωνικά προς τα γαλλικά. Κανένας διερμηνέας στη γαλλική καμπίνα δεν ομιλεί πολωνικά και άλλες καμπίνες χρειάζονται επίσης ρελέ από τα πολωνικά. Ο πολωνός συμμετέχων αρχίζει να ομιλεί. Προφανώς δεν υπάρχει ανάγκη να γίνει διερμηνεία από τα πολωνικά προς τα πολωνικά, κι έτσι η πολωνική καμπίνα κανονικά θα ήταν σιωπηλή. Ο διερμηνέας που κατέχει τα γαλλικά μπορεί να πατήσει το κουμπί channel switch και να «αναλάβει» τη γαλλική καμπίνα έτσι ώστε η διερμηνεία του προς τα γαλλικά να εξέρχεται από το γαλλικό κανάλι. Ο ακροατής δεν έχει ιδέα ότι ο διερμηνέας δεν κάθεται στη γαλλική καμπίνα και όποιος διερμηνέας δεν μπορεί να διερμηνεύσει απευθείας από τα πολωνικά παίρνει ρελέ στα γαλλικά. Όταν ο ομιλητής τελειώσει, ο πολωνός διερμηνέας κλείνει το channel switch και η πολωνική καμπίνα μπορεί και πάλι να εργάζεται προς την πολωνική, ενώ οι γάλλοι συνάδελφοι προς τη γαλλική γλώσσα.

(made by Babels-Berlin - for fair use only)